7.2 Pochodne instrumenty finansowe

Pochodne instrumenty finansowe zalicza się do aktywów/zobowiązań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy, o ile nie zostały wyznaczone jako instrumenty zabezpieczające.

Transakcje kupna lub sprzedaży instrumentów pochodnych ujmuje się na dzień przeprowadzenia (zawarcia) transakcji.

Instrumenty pochodne nie wyznaczone jako zabezpieczające, określane jako instrumenty pochodne handlowe, ujmuje się początkowo w wartości godziwej i wycenia na dzień kończący okres sprawozdawczy w wartości godziwej z ujęciem zysków/strat z wyceny w wyniku finansowym.

W Grupie Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. Jednostka Dominująca stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych. Celem stosowania rachunkowości zabezpieczeń jest ograniczenie zmienności wyniku netto Jednostki Dominującej, wynikającej z okresowych zmian wyceny transakcji zabezpieczających poszczególne ryzyka rynkowe, na które narażona jest Jednostka Dominująca. Instrumentami zabezpieczającymi mogą być instrumenty pochodne oraz kredyty i pożyczki w walucie obcej.

Wyznaczane zabezpieczenia dotyczą przyszłych prognozowanych transakcji sprzedaży przyjętych w Planie Sprzedaży na dany rok. Plany te sporządzane są w oparciu o możliwości produkcyjne na dany okres. Jednostka Dominująca ocenia prawdopodobieństwo wystąpienia transakcji ujętych w planie produkcji jako bardzo wysokie, ponieważ z historycznego punktu widzenia sprzedaż zawsze realizowana była na poziomach założonych w poszczególnych Planach Sprzedaży. Pozycję zabezpieczaną stanowią również przyszłe przepływy z tytułu kosztów odsetkowych od wyemitowanych obligacji w PLN.

Jednostka Dominująca może korzystać z naturalnych zabezpieczeń ryzyka walutowego poprzez zastosowanie rachunkowości zabezpieczeń w stosunku do kredytów i pożyczek denominowanych w USD, wyznaczając je jako pozycje zabezpieczające przed ryzykiem kursu walutowego związanego z przyszłymi przychodami Jednostki Dominującej ze sprzedaży miedzi, srebra i innych metali, denominowanych w USD.

Zyski i straty wynikające ze zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego przepływy pieniężne ujmowane są w pozostałych całkowitych dochodach, w takiej części, w jakiej dany instrument stanowi skuteczne zabezpieczenie związanej z nim pozycji zabezpieczanej. Grupa ujmuje w kapitałach z wyceny część zmiany instrumentu zabezpieczającego wynikającej ze zmiany wartości czasowej opcji, elementu terminowego oraz marży walutowej.

Część nieskuteczną odnosi się do wyniku finansowego jako pozostałe przychody i koszty operacyjne. Zyski lub straty powstałe na instrumencie zabezpieczającym przepływy pieniężne odnoszone są do wyniku jako korekta z przeklasyfikowania w momencie, gdy dana pozycja zabezpieczana wpływa na wynik.

Zaprzestaje się ujmowania instrumentów pochodnych jako zabezpieczających, jeżeli instrument pochodny wygaśnie, zostanie sprzedany, wypowiedziany, zrealizowany lub jeżeli zmianie uległ cel zarządzania ryzykiem dla danego powiązania.

Jednostka Dominująca może podjąć decyzję o ustanowieniu dla danego instrumentu pochodnego nowego powiązania zabezpieczającego, dokonać zmiany przeznaczenia instrumentu pochodnego bądź wyznaczyć go do zabezpieczenia innego rodzaju ryzyka. Wówczas, dla zabezpieczeń przepływów środków pieniężnych, zyski lub straty powstałe w okresach, w których zabezpieczenie było efektywne pozostają w skumulowanych pozostałych całkowitych dochodach aż do momentu, w którym zabezpieczana pozycja wpłynie na wynik.

Jeśli zabezpieczenie prognozowanej transakcji przestanie funkcjonować ze względu na zaistniałe prawdopodobieństwo, że planowana transakcja nie zostanie zawarta, wówczas zysk lub strata netto ujęta w pozostałych całkowitych dochodach zostaje natychmiast przeniesiona do wyniku finansowego jako korekta wynikająca z przeklasyfikowania.

Jeżeli umowa hybrydowa zawiera instrument podstawowy, który nie jest składnikiem aktywów finansowych, instrument pochodny jest oddzielany od instrumentu podstawowego i jest wyceniany zgodnie z zasadami przewidzianymi dla instrumentów pochodnych, wyłącznie gdy (i) ekonomiczna charakterystyka i ryzyka instrumentu wbudowanego nie są ściśle powiązane z charakterem umowy zasadniczej i ryzykami z niej wynikającymi, (ii) odrębny instrument, którego charakterystyka odpowiada cechom wbudowanego instrumentu pochodnego, spełniałby warunki instrumentu pochodnego, oraz (iii) instrument łączny nie jest zaliczany do aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej, których skutki przeszacowania są odnoszone do pozostałych przychodów lub pozostałych kosztów operacyjnych okresu sprawozdawczego. Jeżeli wbudowany instrument pochodny jest wydzielany, instrument podstawowy jest wyceniany zgodnie z odpowiednimi dla niego zasadami rachunkowości. Jednostka Dominująca wydziela wbudowane instrumenty pochodne w transakcjach zakupu surowców z terminem rozliczenia w przyszłości po dacie ujęcia faktury zakupu w księgach rachunkowych do dnia ostatecznego rozliczenia transakcji.

Jeżeli umowa hybrydowa zawiera instrument podstawowy, który jest składnikiem aktywów finansowych, kryteria przewidziane dla klasyfikacji aktywów finansowych stosuje się do łącznej umowy.

Założenia i oszacowania przyjęte do wyceny do wartości godziwej instrumentów pochodnych przedstawiono w Nocie 7.1, w punkcie „Metody oraz techniki wyceny wykorzystane przez Grupę Kapitałową przy ustalaniu wartości godziwych poszczególnych kategorii aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych” oraz w tabelach w Nocie 7.2 poniżej.